Chụp ảnh cho trẻ em là một trải nghiệm thú vị nhưng cũng đầy thách thức. Trẻ thường hiếu động, khó giữ yên, và biểu cảm thay đổi liên tục. Tuy nhiên, với một số kỹ thuật và sự chuẩn bị, bạn có thể ghi lại những khoảnh khắc tuyệt vời của con mình. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những mẹo và kỹ thuật cần thiết để chụp ảnh cho bé một cách hiệu quả.
1. Thiết lập phơi sáng trên máy ảnh
Để chụp ảnh cho bé một cách hiệu quả, bước đầu tiên bạn cần làm là điều chỉnh phơi sáng và độ mờ hậu cảnh (bokeh). Việc thiết lập chính xác phơi sáng rất quan trọng nhằm bắt trọn cảm xúc và biểu cảm tự nhiên của trẻ. Dưới đây là ba yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến phơi sáng mà bạn cần hiểu rõ: (1) khẩu độ (f-stop), (2) tốc độ màn trập, và (3) độ nhạy ISO.
Khẩu độ (F-stop)
Khẩu độ, hay còn gọi là f-stop, là thông số cho biết kích thước của lỗ khẩu trong ống kính – nơi ánh sáng đi qua. Con số này phản ánh mức độ khẩu độ được mở rộng hoặc khép lại từ mức tối đa. Khẩu độ càng lớn (f-stop càng nhỏ) thì lượng ánh sáng thu vào càng nhiều, đồng thời tạo hiệu ứng bokeh càng rõ nét ở hậu cảnh.
Khái niệm khẩu độ tối đa hay khẩu độ mở rộng hoàn toàn (wide open aperture) đề cập đến mức f-stop nhỏ nhất mà ống kính có thể đạt được. Vì mỗi ống kính có giới hạn khẩu độ khác nhau, nếu bạn muốn tạo ra bokeh mềm mại, hãy chọn ống kính có khẩu độ tối đa lớn, tương đương với f/2.8 hoặc nhỏ hơn.
Ví dụ cụ thể: Khi chụp một bức chân dung trẻ nhỏ để làm nổi bật vẻ đáng yêu, bạn nên sử dụng khẩu độ gần với mức tối đa của ống kính, như f/2.8, để tạo hậu cảnh mờ nhẹ và làm bức ảnh trở nên ấm áp hơn. Ngoài ra, trong điều kiện ánh sáng yếu (chẳng hạn như trong nhà hoặc dưới bóng râm), việc giảm f-stop sẽ giúp ống kính thu được nhiều ánh sáng hơn.
Tuy nhiên, nếu bạn muốn bao gồm cả hậu cảnh trong khung hình – như một cảnh thiên nhiên phía sau trẻ – thì nên tăng khẩu độ (f-stop lớn hơn) để cải thiện độ sâu trường ảnh. Điều này cũng hữu ích khi chụp trẻ đang chuyển động, vì vùng lấy nét sẽ rộng hơn và dễ giữ chủ thể luôn sắc nét.
Tốc độ màn trập (Shutter Speed)
Tốc độ màn trập là thời gian mà cửa chập mở ra để ánh sáng đi vào cảm biến ảnh, thường được biểu thị bằng phân số giây (ví dụ: 1/100 giây, 1/1000 giây). Tốc độ càng cao (mẫu số lớn), cửa chập đóng càng nhanh.
Vì trẻ con thường hiếu động và khó đứng yên, bạn cần chọn tốc độ màn trập đủ nhanh để “đóng băng” khoảnh khắc và tránh hiện tượng mờ do chuyển động. Tốc độ màn trập cao giúp giảm rung máy và xóa mờ chuyển động, tuy nhiên ảnh có thể tối hơn do ánh sáng vào ít.
Tùy vào tiêu cự bạn sử dụng, tốc độ màn trập khoảng 1/100 đến 1/200 giây là đủ để tránh rung. Nếu ảnh vẫn bị mờ, hãy tăng tốc độ lên. Ngược lại, khi chụp bé sơ sinh đang ngủ hoặc một khoảnh khắc tĩnh, tốc độ màn trập khoảng 1/50 giây hoặc thấp hơn vẫn đủ.
Độ nhạy ISO
Máy ảnh kỹ thuật số sử dụng cảm biến ảnh để chuyển ánh sáng thành tín hiệu điện. ISO cho biết mức độ khuếch đại tín hiệu đó. ISO càng cao thì hình ảnh càng sáng ngay cả trong môi trường thiếu sáng, nhưng lại tăng nhiễu (noise), khiến chất lượng ảnh giảm.
Do đó, nếu có thể chụp trong môi trường sáng, bạn nên giữ ISO ở mức thấp để có ảnh rõ và mịn. Tuy nhiên, trong trường hợp phải chụp bé đang di chuyển trong điều kiện ánh sáng kém (trong nhà hoặc thời tiết âm u), bạn buộc phải sử dụng khẩu độ lớn và tốc độ màn trập cao – khi ấy, tăng ISO là giải pháp cần thiết để đảm bảo ảnh đủ sáng.
Chế độ phơi sáng trên máy ảnh
Máy ảnh hiện nay có nhiều chế độ phơi sáng: tự động lập trình (Program Auto), ưu tiên khẩu độ (Aperture Priority), ưu tiên màn trập (Shutter Priority) và thủ công (Manual). Trong số đó, hai chế độ ưu tiên khẩu độ và ưu tiên màn trập rất thích hợp để chụp ảnh cho bé theo ý muốn.
- Chế độ ưu tiên khẩu độ (A mode hoặc Av): bạn tự chọn khẩu độ, máy sẽ tự điều chỉnh tốc độ màn trập để đạt được phơi sáng chuẩn. Rất phù hợp khi bạn muốn kiểm soát độ mờ hậu cảnh (bokeh).
- Chế độ ưu tiên màn trập (S mode hoặc Tv): bạn chọn tốc độ màn trập, máy sẽ tự động chọn khẩu độ. Hữu ích khi cần bắt chuyển động nhanh, như bé chơi xích đu hay chạy nhảy.
Khi đã quen tay, bạn có thể chuyển sang chế độ Manual, nơi bạn điều chỉnh cả khẩu độ và tốc độ để thử nghiệm linh hoạt hơn với nhiều kiểu ánh sáng, khung cảnh và khoảnh khắc.
2. Sáng tạo với góc chụp ngang tầm mắt (vị trí, góc độ)
Khi chụp ảnh trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nguyên tắc chung là bạn nên giữ tư thế thấp, chụp ở cùng tầm mắt với trẻ càng nhiều càng tốt. Nếu bạn chụp từ vị trí cao (đứng), sẽ khó bắt được biểu cảm của trẻ và khiến chủ thể trông nhỏ hơn, ảnh có thể thiếu cảm giác gần gũi. Bằng cách hạ thấp máy ảnh về ngang tầm mắt của trẻ, bạn có thể ghi lại biểu cảm chân thực và tạo nên những bức ảnh sống động.
Ngược lại, khi chụp từ trên cao, bạn có thể tạo chiều sâu cho ảnh bằng cách bố cục sáng tạo, kết hợp các yếu tố như đường đi, đồ chơi hoặc lá rơi ở hậu cảnh. Hãy thử nhiều vị trí và góc độ khác nhau để khám phá biểu cảm mà bạn yêu thích.
3. Tận dụng tính năng lấy nét vào mắt (Eye AF)
Tùy theo mẫu máy ảnh ống kính rời bạn đang sử dụng, có thể máy sẽ được trang bị chức năng lấy nét tự động vào mắt (Eye AF). Đây là tính năng tự động phát hiện mắt của chủ thể và lấy nét chính xác vào đó. Nhờ đó, ngay cả khi trẻ di chuyển hoặc khi chụp với khẩu độ lớn (f nhỏ), bạn vẫn có thể giữ được khuôn mặt rõ nét và tránh bị mờ.
4. Chụp thật nhiều ảnh
Trẻ em thường không chịu đứng yên, hay di chuyển và thay đổi biểu cảm liên tục, nên việc không thể chụp đúng như ý là chuyện hết sức bình thường. Vì thế, một chiến lược hiệu quả là kiên nhẫn bấm máy nhiều lần rồi chọn ra những bức ảnh đẹp nhất. Chế độ chụp liên tiếp (burst mode) cũng rất hữu ích trong trường hợp này.
5. Thay đổi hướng ánh sáng
Chơi với hướng ánh sáng là một trong những yếu tố quan trọng giúp bạn chụp được ảnh đẹp. Có ba hướng ánh sáng chính:
- Ánh sáng trước (forward light): Ánh sáng chiếu trực tiếp từ trước vào chủ thể. Ưu điểm là dễ bắt được biểu cảm sáng rõ, nhưng trẻ có thể nheo mắt vì chói. Nếu ánh sáng quá mạnh, hãy tìm bóng râm hoặc chọn vị trí khác.
- Ánh sáng sau (back light): Ánh sáng chiếu từ phía sau trẻ giúp tạo cảm giác dịu nhẹ, rất phù hợp khi muốn truyền tải sự cảm xúc hoặc dễ thương. Tuy nhiên, khuôn mặt có thể bị tối, nên bạn có thể tăng bù phơi sáng (exposure compensation) từ +0.5 đến +1.0 hoặc chụp vào lúc mặt trời không quá gắt (như hoàng hôn).
- Ánh sáng bên (side light): Ánh sáng chiếu từ bên giúp tạo bóng rõ và biểu cảm nổi bật. Phù hợp để nhấn mạnh cảm xúc hoặc tạo không khí “ngầu” hoặc sinh động hơn cho bức ảnh.
6. Tận dụng đặc điểm ống kính để chụp ảnh chuyên nghiệp
Một điểm thú vị khi dùng máy ảnh ống kính rời là bạn có thể thay đổi góc nhìn với các loại ống kính khác nhau. Ngoài ống kính zoom tiêu chuẩn đi kèm máy, hãy thử trải nghiệm với ống kính góc rộng và ống kính tele.
Tạo ảnh sống động với ống kính góc rộng
Ống kính góc rộng thường có tiêu cự dưới 35mm. Ưu điểm là độ sâu trường ảnh lớn, giúp lấy nét cả chủ thể và hậu cảnh. Đồng thời, góc rộng giúp tạo hiệu ứng phối cảnh, khiến cảnh nền trông xa hơn, phù hợp để chụp bé giữa không gian rộng như cánh đồng hoa hay bãi biển. Ngoài ra, chụp từ thấp lên ở cự ly gần cũng giúp làm nổi bật biểu cảm đáng yêu.
Tận dụng ống kính tele khi chụp từ xa
Ống kính tele (tiêu cự từ 80mm trở lên) giúp phóng to chủ thể từ xa và tạo hiệu ứng xóa phông mạnh. Rất hữu ích khi chụp bé trong các sự kiện như ngày hội thể thao hoặc biểu diễn mà bạn không thể lại gần. Tuy nhiên, vì dễ rung máy, hãy dùng ống kính có chống rung hoặc gắn tripod để ổn định ảnh.
Cách chụp trong các tình huống khác nhau
Chụp ngoài trời
Khi chụp ngoài trời, nên dùng tốc độ màn trập cao để tránh bị nhòe. Nếu muốn hậu cảnh mờ đẹp, hãy dùng khẩu độ lớn (f nhỏ). Lựa ánh sáng theo cảm xúc bạn muốn thể hiện: ánh sáng trước để thấy rõ khuôn mặt, hoặc thử ánh sáng sau và nghiêng để tạo ảnh nghệ thuật hơn.
Chụp trong nhà
Chọn nơi có ánh sáng tự nhiên, phông nền sáng (trắng) sẽ giúp ảnh sáng và trong hơn. Mở khẩu lớn và tăng ISO nếu cần để đủ sáng. Sử dụng ống kính có khoảng cách lấy nét gần sẽ tiện lợi trong không gian chật hẹp.
Ngày hội thể thao và các cảnh chuyển động
Tiêu cự: 129mm Phơi sáng: F6.3 Tốc độ màn trập: 1/1600 giây ISO: 1000
Dùng ống kính tele và tốc độ màn trập cao để chụp bé đang di chuyển. Ở những nơi như nhà thi đấu, nếu ánh sáng yếu, hãy hạ khẩu, giảm tốc độ màn trập hoặc tăng ISO để ảnh đủ sáng. Chế độ chụp liên tiếp sẽ giúp bạn bắt được khoảnh khắc đẹp nhất.
Cách chọn ống kính phù hợp để chụp trẻ em
Tính di động
Chọn ống kính nhẹ, nhỏ gọn, dễ mang theo và dễ thao tác khi bạn phải di chuyển cùng trẻ.
Khẩu độ lớn
Ống kính có khẩu độ lớn (f nhỏ) giúp thu nhiều ánh sáng, chụp được ở môi trường thiếu sáng, giảm rung và tạo hiệu ứng xóa phông đẹp.
Tự động lấy nét (AF) và chống rung
Chọn ống kính có AF nhanh, chính xác, hỗ trợ Eye AF nếu máy có. Đặc biệt với ống tele, nên ưu tiên có chống rung (vibration compensation) để ảnh ổn định hơn.
Khoảng cách lấy nét gần
Ống kính có khoảng cách lấy nét gần ngắn giúp bạn chụp bé ở cự ly gần – hữu ích khi bé đang ngồi ngay trước mặt hoặc nắm tay bạn.
Khả năng chống ẩm
Ống kính có chống ẩm giúp bảo vệ thiết bị khi chụp ngoài trời hoặc khi bé chạm tay vào ống kính. Nếu mặt trước ống kính có lớp phủ fluorine, bạn có thể dễ dàng lau sạch dấu tay hoặc bụi bẩn.
Hãy ghi nhớ những điểm quan trọng này để lưu giữ những khoảnh khắc không lặp lại trong tuổi thơ của bé!
Trên đây là những mẹo chụp ảnh trẻ em bằng máy ảnh ống kính rời. Hãy thử nghiệm nhiều cách với ánh sáng, bố cục, khẩu độ, tiêu cự… để tạo ra những bức ảnh tuyệt vời. Quan trọng nhất: hãy chụp thật nhiều ảnh – vì trẻ lớn rất nhanh, mỗi khoảnh khắc đều quý giá và không bao giờ lặp lại!
